Van KMTO tot Studio Kabaal
Studio Kabaal bouwt voort op de rijke geschiedenis van vzw KMTO. Ontdek hoe onze roots de basis vormen van wat Studio Kabaal vandaag is.
Deel 1
Hoe is het KMTO gestart?
Met een zot idee, en de belangstelling van een aantal lieve sympathisanten. Die kregen we einde de jaren 1980 aan tafel met een ruime doelstelling: het culturele veld in Knesselare ondersteunen via het organiseren van een lokale opleiding muziek en toneel. Geen evidentie in een kleine gemeente.
Aan tafel was het enthousiasme groot. Muziek stond centraal. Omdat we familiaal toch vooral besmet waren met een uitgesproken fanfarevirus. In rechte lijn tot bij de overgrootvader, medestichter en hulpdirigent van Willen is Kunnen. In de jaren 1980 werd duidelijk dat de Knesselaarse fanfare vergrijsde. Binnen en buiten Willen is Kunnen werden jongeren aangemoedigd om lessen te volgen in Aalter, waar een jonge academie actief was. Daar kon men terecht voor notenleer, vanaf het tweede jaar ook instrument. Ook voor Woord. Maar tussen droom en daad staan soms praktische bezwaren in de weg.
In het Sint Anna Instituut (nu basisonderwijs Wolkenzicht) vond einde de jaren 1980 een eerste promoconcert voor het muziekonderwijs plaats De vele verplaatsingen naar Aalter waren voor veel ouders evenwel problematisch. Vaak driemaal of meer per week je kind(eren) naar Aalter moeten brengen en halen, dat vormde een barrière. Per schooljaar bleken amper een handvol Knesselaarse cursisten zich in te schrijven in Aalter.
Busje komt zo
Een eerste idee om daar iets aan te doen, was de organisatie van gezamenlijk busvervoer naar Aalter. Die beslissing viel op een vergadering van een vijftig ouders en sympathisanten in het Jeugdhuis in de Sportstraat (27 augustus 1987). Dat vergrootte het enthousiasme van veel ouders en via busvervoer (Blanquaert) verviervoudigde het aantal Knesselaarse inschrijvingen voor het eerste jaar notenleer. Het KMO (Komitee Muziek Onderwijs) kreeg vaste vorm.
Mooi resultaat, maar dat volstond niet. Het probleem werd wat kleiner, maar verdween niet. Er was vraag naar meer.
Deel 2
In Knesselare een dochter-afdeling (filiaal) van de Aalterse academie uit de grond stampen was niet evident, wegens een scholenstop. Maar we bleven aandringen, tot bij parlementsleden en bij toenmalig minister van Onderwijs Daniël Coens. Uiteindelijk kreeg Aalter de toestemming om in Knesselare enkele cursussen te organiseren. Een bescheiden filiaal. Dat gebeurde in september 1991. De Vlaamse overheid financierde de lesgevers, de gemeente Knesselare zorgde voor lokalen en omkadering.
Het uitdoven van de Knesselaarse gemeenteschool zorgde ervoor dat er in de gebouwen achter de toenmalige bibliotheek in de Veldstraat een vijftal mooie leslokalen ter beschikking konden worden gesteld
De eerste en tweede jaargang van “notenleerstarters” in het nieuwe filiaal van de academie Versnelling hoger
Toen ook dat vlot liep, schakelde het KMO nog een versnelling hoger. Het officieel onderwijs van de academie richtte zich immers vooral op een strikt curriculum voor kinderen en tieners. Daarom werd aan de gemeente Knesselare gevraagd om naast het academiefiliaal ook een laagdrempelige basisopleiding te mogen/kunnen organiseren voor jongeren en volwassenen die zin hadden in muziek (instrument en zang), maar ook in toneel. Naast de fanfare WIK en de koren (Magnificat, Sint-Willibrordus), kon zo ook de Knesselaarse toneelgroep van de Rederijkers gebaat zijn met een vorm van opleiding dicht bij huis.
Deel 3
Het gemeentebestuur reageerde positief. We mochten starten met notenleer, blaasinstrumenten, piano, slagwerk en toneelinitiatie. De naam KMO (Komitee Muziekonderwijs) werd in 1991 gewijzigd in KMTO (Knesselaars Muziek- en Toneelonderwijs).
We probeerden op korte termijn ook de poorten van het KMTO te openen voor de jongere generaties die hun weg zochten in de populaire muziek. Die konden we halfweg de jaren 1990 helpen met lessen gitaar, basgitaar, piano en zang.
De promotie verliep via uitgebreide communicatie en de organisatie van succesrijke audities en instrumentenvoorstellingen. De respons van jongeren (14+) en volwassenen was groot. De eerste fase van dit tweesporig initiatief verliep in die beginjaren in perfecte samenwerking met de academie. Een leeftijdsgrens — lesvolgen bij KMTO kon pas vanaf 14 jaar — was een middel om de concurrentie met de academie uit de weg te gaan.
Burgemeester Schrans schreef voor de eerste grote promofolder volgende tekst:
Voorwoord van de burgemeester Deel 4
Nu gaat het snel: de echte start De structuur
Het KMTO werd een autonome feitelijke vereniging, die draaide op het enthousiasme van veel leraars, cursisten, een beperkt bestuur en de vele sympathisanten die de zaak genegen waren. Het KMTO werkte vooral binnen-muurs, met lessen en klasoptredens, maar nu en dan ook met externe optredens (concertjes op locatie, opluisteren van Kerstmissen, optredens op evenementen en manifestaties binnen de gemeente, met het KMTO-ensemble, met het KMTO-koor, ...)
Deel 5
De eerste beelden van instrumentenlessen in Knesselare, met cursisten geboren in 1982 De steun van de gemeente
De werking steunde op het vertrouwen en de financiële steun van het gemeentebestuur. Vooral dan van Fredy Tanghe, eerst schepen van cultuur, later burgemeester. Later ook van burgmeester Erné De Blaere en van de schepenen Herlinde Trenson en – na de fusie van Aalter en Knesselare - van schepen Kristof De Blaere.
De financiële omkadering
De financiële omkadering was helder. Het KMTO kreeg in de beginjaren een startbonus in de vorm van de aanschaf van een aantal instrumenten (twee piano’s, drums, lessenaars, wat studie-instrumenten ...). Leraars werden vergoed door de gemeente. Die financiering schommelde met het verloop van het aantal cursisten/lesuren. Daarnaast was er voor de gemeente de iets moeilijker definieerbare infrastructuurkost (verwarming, onderhoud, poetsdienst, elektriciteit, gas, water,…). Niet makkelijk te becijferen, omdat die lokalen ook door andere instanties werden gebruikt (Academie Aalter, bib, politie, cultuurdienst, repetitiekot, klassen voor het gemeenschapsonderwijs, etc…).
KMTO zelf financierde met de inschrijfgelden de praktische organisatie, de promotie, administratie, werkingskosten, verplaatsingsvergoedingen leraars, de organisatie van schoolactiviteiten, de aanschaf van lesmateriaal, enkele basisinstrumenten (digitale piano’s, geluidsversterking).
Deel 6
De piek De piek
De school groeide, onder meer omdat KMTO ook nieuwe initiatieven nam (notenleer voor volwassenen, tekentechnieken, dans, KMTO-ensemble, muziekprogrammatie, zang en KMTO-koor, etc...).
Deel 7
Kerstmuziek met het KMTO-ensemble in de jaren 1990 
Idem, maar enkele jaren later Deel 8
Het KMTO-ensemble in de Sint-Willibrorduskerk In 2008 piekte de curve van het aantal cursisten op 179 inschrijvingen, alleen al voor KMTO, mede door het succes van het koor, dat in die periode onder de leiding van dirigent Dirk Van Cauter veel mooie prestaties neerzette (optredens bij WIK, op diverse kerstmissen, in Brugge, in Gent en met een eigen concert in Aalter). Hieronder cijfers enkel voor KMTO. Daarnaast gaf de academie in die jaren in het filiaal les aan een 100 tot 125 kinderen.
Het KMTO kende een snelle groei. Na een lange bloeiperiode volgden uiteindelijk enkele moeilijke jaren. Aan Studio Kabaal om de curve weer opwaarts te stuwen Deel 9
Het populairste instrument was zo goed als altijd gitaar. In 2005 piekend met 41 jonge en oudere mensen die de gitaarlessen volgden, vooral bij Steven Librecht of baslessen bij Chris Apers, Erik Van Biesen (Gorki), Mario Vermandel, Maarten Arnou, e.a.
De leraars in beeld circa 2000. Bart Van der Strieckt, Hessel De Groff, Katrien Vintioen, Erik Van Biesen, Sabrina De Schacht en Dirk Van Cauter 
Jong volk start de opleiding in de slagwerkklas Deel 10
Het KMTO-koor in het topjaar 2008 met een groot concert in Aalter 
De cursisten konden onder meer terecht in muziekcafé De Litanie. Hier met de zangleraressen Emanuelle Schotsaert en Sara De Smedt Deel 11
Lastig
De groei en bloei van het KMTO leidde enigszins tot spanningen met de academiedirectie. Dat kon gaan over lokaalgebruik, financiën, gezamenlijke projecten en promotie, het werken met leraars van de academie, de aankoop van instrumenten, toezicht, de inschrijfleeftijd van 14 jaar voor KMTO, de uitbreiding van het KMTO-aanbod.
Dit conflict resulteerde zelfs in een poging om het Knesselaarse filiaal van de academie op te doeken, maar daar staken de beide gemeentebesturen uiteindelijk een stokje voor. Nadien volgde eens soort van “gewapende vrede” waarbij beide takken van het Knesselaarse muziekonderwijs zo goed als autonoom hun weg zochten. Met de komst van een nieuwe directeur in Aalter klaarde die situatie weer uit.
Over berg en dal
Diverse problemen
Vanaf 2015 ging het aantal inschrijvingen bergaf (zie grafiek). Daar waren meerdere redenen voor. Het deels bereikt hebben van een primaire doelstelling, namelijk het kansen bieden aan jongeren en volwassenen om lessen te volgen, was er een van. Op een gegeven moment is die groep wel bediend.
Deel 12
Andere redenen waren – na tien jaar zeer succesrijk te zijn geweest - een dalende belangstelling voor het KMTO-koor, een toch wat vermoeid engagement vanuit de fanfare, maar vooral toch een algemeen dalende interesse van jongeren voor muziekonderwijs, en de moeilijkheid om voor alle vakken gemotiveerde en geschoolde lesgevers te vinden.
En dat had dan weer veel te maken met een gebrek aan middelen. De vergoedingen bleven jaren lang op gelijk nominaal niveau, en dat verdunt de spoeling. Zo werd het almaar moeilijker om gemotiveerde lesgevers over de streep te trekken. Om te komen, maar vooral om te blijven. Voeg daar nog aan toe dat in het tweede helft van de jaren 2010 allerlei fusie-vooruitzichten de zaak niet verhelderden. En tot overmaat van ramp kwam corona nog twee jaar werking in de gracht rijden.
II
Slagwerkles in coronatijd Deel 13
Wat met de fusie
In de marge van het Knesselaarse fusieverhaal moest de feitelijke vereniging KMTO voor het Aalterse bestuur een vzw worden. Een begrijpelijke gang van zaken. Daarover werden nogal wat gesprekken gevoerd. Tegenover voordelen (een degelijke financiering, die evenwel iets lager was dan die van Knesselare) stonden immers ook administratieve, financiële en organisatorische nadelen.
De lesvergoedingen werden kort voor en met de fusie eindelijk wat opgetrokken, maar de kanalen om lesgevers aan te trekken bleven beperkt tot het statuut van zelfstandige of van - in de toegestane lestijd beperkte - vrijwilliger. Dat deed de deur dicht voor studenten-lesgevers en pas afgestudeerden aan het conservatorium. Laat dat nu de groep zijn waarin KMTO al jarenlang ging vissen. Uiteindelijk werd ook de instroom via sociaal contract mogelijk gemaakt. Ook de vergoeding voor een coördinator (noem het voorzitter, directeur of om het even) werd verwezen naar de werkingskosten.
De inspanningen die Knesselare deed om het KMTO te ondersteunen waren groot, maar eigen muziekonderwijs financieren is niet evident. Dat gold voor Knesselare, maar dat geldt bij uitbreiding natuurlijk ook voor Aalter.
Enkele gitaristen in voorbereiding op hun klasoptreden Deel 14
Resultaat?
Was het KMTO-project voor de Knesselaarse gemeenschap een zinvolle investering? En blijft de voortzetting ervan dat voor de Aalterse gemeenschap? De fanfare plukt tot vandaag de vruchten van de (bij)scholing van veel van haar leden. Op een gegeven moment volgde tweederde van de WIK-muzikanten les bij trompettisten, hoornisten, trombonisten, slagwerkleraars en saxofonisten. Muzikale evenementen zoals Banddate hebben ongetwijfeld mee kunnen surfen op de groeiende belangstelling van jongere en oudere liefhebbers van pop- en rockmuziek. Tal van bands spelen met muzikanten die in academie en KMTO hun talenten konden ontwikkelen. Zanglessen in Ursel en Knesselare waren een ondersteuning voor de koren (Magnificat Ursel, kerkkoor Knesselare, KMTO-koor). Ten slotte waren er vanzelfsprekend ook de cursisten die les volgden om individuele redenen (leerkrachten, thuismuzikanten, etc...).
Dank
Het past hier, ter afronding van deze korte historie, om de mensen te danken die KMTO mee mogelijk maakten: de medestichters en bestuursleden, de leraars, de cursisten, de politici die de zaak genegen waren.
Namen noemen is niet evident, maar een uitzondering wil ik maken voor de recentste KMTO-leden Jo Van Rafelghem en Geert De Vos, Philip Timmerman, Luc De Roo, Tine De Blaere en Fien Van de Casteele, Steven Librecht en Dirk Van Cauter. Wat de gemeentelijke vertegenwoordiging betreft konden we vanaf de start rekenen op de steun van schepen en (later) burgemeester Fredy Tanghe, later op schepen Herlinde Trenson en burgemeester Erné De Blaere, en tijdens en na het fusieverhaal op schepen Kristof De Blaere.
We wensen de opvolgers die het project KMTO onder een andere naam (Studio Kabaal) en als vzw willen voortzetten, ter ondersteuning van muziekminnend Knesselare, veel inspiratie en doorzettingsvermogen.
Nog vele jaren
Jan Van de Casteele, voorzitter van Oudercomité Muziekonderwijs, van KMTO (vanaf 1991) en uittredend voorzitter van KMTO vzw.
